کد مطلب:1382 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:447
احــکام اجـاره
احــكام اجـاره
مسأله 2180 ـ اجاره دهنده و كسی كه چیزی را اجاره می كند باید مكلف و عاقل باشند و به قصد و اختیار خودشان اجاره را انجام دهند، و نیز باید در مال خود حق تصرف داشته باشند، پس سفیهی كه مال خود را در كارهای بیهوده مصرف می كند چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید اگر چیزی را اجاره كند، یا اجاره دهد صحیح نیست.
مسأله 2181 ـ انسان می تواند از طرف دیگری وكیل شود و مال او را اجاره دهد.
مسأله 2182 ـ اگر ولی یا قیم بچه، مال او را اجاره دهد، یا خود او را اجیر دیگری نماید اشكال ندارد، و اگر مدتی از زمان بالغ شدن او را جزء مدت اجاره قرار دهد، بعد از آنكه بچه بالغ شد، می تواند بقیه اجاره را بهم بزند مگر آنكه مصلحت ملزمه ای در اجاره دادن تمام مدت بوده.
مسأله 2183 ـ بچه صغیری را كه ولی ندارد، بدون اجازه مجتهد نمی شود اجیر كرد و كسی كه به مجتهد دسترسی ندارد، می تواند از چند نفر مؤمن كه عادل باشند، اجازه بگیرد و او را اجیر نماید.
مسأله 2184 ـ اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند، بلكه اگر مالك به كسی بگوید، ملك خود را به تو اجاره دادم و او هم بگوید قبول كردم اجاره صحیح است، و نیز اگر حرفی نزنند و مالك به قصد این كه ملك را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار كند، و او هم به قصد اجاره كردن بگیرد، اجاره صحیح می باشد.
مسأله 2185 ـ اگر انسان بدون صیغه خواندن بخواهد برای انجام عملی اجیر شود، همین كه مشغول آن عمل شد، اجاره صحیح است.
مسأله 2186 ـ كسی كه نمی تواند حرف بزند، اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده، یا اجاره كرده، صحیح است.
مسأله 2187 ـ اگر خانه یا دكان یا اطاقی را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آنها استفاده نماید، مستأجر نمی تواند آنرا به دیگری اجاره دهد، واگر شرط نكند می تواند آنرا به دیگری اجاره دهد ولی اگر بخواهد به زیادتر از مقداری كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد، باید در آن كاری مانند تعمیر و سفیدكاری انجام داده باشد.
مسأله 2188 ـ اگر اجیر با انسان شرط كند كه فقط برای خود انسان كار كند، نمی شود او را به دیگری اجاره داد و اگر شرط نكند، باید زیادتر نگیرد.
مسأله 2189 ـ اگر غیر خانه و دكان و اطاق و اجیر، چیز دیگر مثلاً زمین را اجاره كند و مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آن استفاده نماید، اگر چه بیشتر از مقداری كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد اشكال ندارد.
مسأله 2190 ـ اگر خانه یا دكانی را مثلاً یكساله به صدتومان اجاره كند و از نصف آن خودش استفاده نماید، می تواند نصف دیگر آن را به صدتومان اجاره دهد ولی اگر بخواهد نصف آن را به زیادتر از مقداری كه اجاره كرده مثلاً به صدوبیست تومان اجاره دهد، باید در آن، كاری مانند تعمیر انجام داده باشد.
شرائط مالی كه آنرا اجاره می دهند
مسأله 2191 ـ مالی را كه اجاره می دهند چند شرط دارد:
اول ـ آنكه معین باشد، پس اگر بگوید یكی از خانه های خود را اجاره دادم درست نیست.
دوم ـ مستأجر آن را ببیند، یا كسی كه آنرا اجاره می دهد طوری خصوصیات آنرابگوید كه كاملاً معلوم باشد(1).
ســوم ـ تحویل دادن آن ممكن باشد، پس اجاره دادن اسبی كه فرار كرده باطل است.
چهارم ـ آن مال بواسطه استفاده كردن از بین نرود، پس اجاره دادن نان و میوه و خوردنیهای دیگر صحیح نیست.
پنجـم ـ استفاده ای كه مال را برای آن اجاره داده اند ممكن باشد، پس اجاره دادن زمین برای زراعت در صورتی كه آب باران كفایت آنرا نكند و از آب نهر هم مشروب نشود صحیح نیست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مدرك اجماع است الا ان یقال بانهم عملوا بالمرسله(نهی النبی عن الغرر).
شــشم ـ چیزی را كه اجاره می دهد مال خود او باشد، و اگر مال كس دیگر را اجاره دهد، در صورتی صحیح است كه صاحبش رضایت دهد.
مسأله 2192 ـ اجاره دادن درخت برای آن كه از میوه اش استفاده كنند اشكال دارد.
مسأله 2193 ـ زن می تواند برای آنكه از شیرش استفاده كنند اجیر شود، و لازم نیست از شوهر خود اجازه بگیرد، ولی اگر بواسطه شیر دادن حق شوهر از بین برود، بدون اجازه او نمی تواند اجیر شود.
شرائط استفاده ای كه مال را برای آن اجاره می دهند
مسأله 2194 ـ استفاده ای كه مال را برای آن اجاره می دهند چهار شرط دارد:
اول ـ آنكه حلال باشد. بنابر این اجاره دادن دكان برای شراب فروشی، یا نگهداری شراب، و كرایه دادن حیوان برای حمل و نقل شراب باطل است.
دوم ـ پول دادن برای آن استفاده، درنظر مردم بیهوده نباشد.
سوم ـ اگر چیزی را كه اجاره می دهند چند استفاده دارد، استفاده ای را كه مستأجر باید از آن ببرد معین نمایند. مثلاً اگر حیوانی را كه سواری می دهد و بار می برد اجاره دهند، باید در موقع اجاره معین كنند كه سواری یا باربری آن مال مستأجر است یا همه استفاده های آن.
چهارم ـ مدت استفاده را معین نمایند و اگر مدت معلوم نباشد ولی عمل را معین كنند مثلاً با خیاط قرار بگذارند كه لباس معینی را بطور مخصوصی بدوزد كافیست.
مسأله 2195 ـ اگر ابتدای مدت اجاره را معین نكنند، ابتدای آن بعد از خواندن صیغه اجاره است.
مسأله 2196 ـ اگر خانه ای را مثلاً یكساله اجاره دهند، و ابتدای آنرا یك ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند، اجاره صحیح است، اگر چه موقعی كه صیغه می خوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
مسأله 2197 ـ اگر مدت اجاره را معلوم نكند و بگوید هر وقت در خانه نشستی، اجاره آن ماهی ده تومان است اجاره صحیح نیست.
مسأله 2198 ـ اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یك ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است، در صورتی كه ابتدای مدت اجاره را معین كنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اول صحیح است.
مسأله 2199 ـ خانه ای را كه غریب و زوار در آن منزل می كنند و معلوم نیست چقدر در آن می مانند، اگر قرار بگذارند كه مثلاً شبی یك تومان بدهند و صاحبخانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشكال ندارد، ولی چون مدت اجاره را معلوم نكرده اند اجاره صحیح نیست و صاحب خانه هر وقت بخواهد می تواند آنان را بیرون كند.
مسأله 2180 ـ اجاره دهنده و كسی كه چیزی را اجاره می كند باید مكلف و عاقل باشند و به قصد و اختیار خودشان اجاره را انجام دهند، و نیز باید در مال خود حق تصرف داشته باشند، پس سفیهی كه مال خود را در كارهای بیهوده مصرف می كند چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید اگر چیزی را اجاره كند، یا اجاره دهد صحیح نیست.
مسأله 2181 ـ انسان می تواند از طرف دیگری وكیل شود و مال او را اجاره دهد.
مسأله 2182 ـ اگر ولی یا قیم بچه، مال او را اجاره دهد، یا خود او را اجیر دیگری نماید اشكال ندارد، و اگر مدتی از زمان بالغ شدن او را جزء مدت اجاره قرار دهد، بعد از آنكه بچه بالغ شد، می تواند بقیه اجاره را بهم بزند مگر آنكه مصلحت ملزمه ای در اجاره دادن تمام مدت بوده.
مسأله 2183 ـ بچه صغیری را كه ولی ندارد، بدون اجازه مجتهد نمی شود اجیر كرد و كسی كه به مجتهد دسترسی ندارد، می تواند از چند نفر مؤمن كه عادل باشند، اجازه بگیرد و او را اجیر نماید.
مسأله 2184 ـ اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند، بلكه اگر مالك به كسی بگوید، ملك خود را به تو اجاره دادم و او هم بگوید قبول كردم اجاره صحیح است، و نیز اگر حرفی نزنند و مالك به قصد این كه ملك را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار كند، و او هم به قصد اجاره كردن بگیرد، اجاره صحیح می باشد.
مسأله 2185 ـ اگر انسان بدون صیغه خواندن بخواهد برای انجام عملی اجیر شود، همین كه مشغول آن عمل شد، اجاره صحیح است.
مسأله 2186 ـ كسی كه نمی تواند حرف بزند، اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده، یا اجاره كرده، صحیح است.
مسأله 2187 ـ اگر خانه یا دكان یا اطاقی را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آنها استفاده نماید، مستأجر نمی تواند آنرا به دیگری اجاره دهد، واگر شرط نكند می تواند آنرا به دیگری اجاره دهد ولی اگر بخواهد به زیادتر از مقداری كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد، باید در آن كاری مانند تعمیر و سفیدكاری انجام داده باشد.
مسأله 2188 ـ اگر اجیر با انسان شرط كند كه فقط برای خود انسان كار كند، نمی شود او را به دیگری اجاره داد و اگر شرط نكند، باید زیادتر نگیرد.
مسأله 2189 ـ اگر غیر خانه و دكان و اطاق و اجیر، چیز دیگر مثلاً زمین را اجاره كند و مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آن استفاده نماید، اگر چه بیشتر از مقداری كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد اشكال ندارد.
مسأله 2190 ـ اگر خانه یا دكانی را مثلاً یكساله به صدتومان اجاره كند و از نصف آن خودش استفاده نماید، می تواند نصف دیگر آن را به صدتومان اجاره دهد ولی اگر بخواهد نصف آن را به زیادتر از مقداری كه اجاره كرده مثلاً به صدوبیست تومان اجاره دهد، باید در آن، كاری مانند تعمیر انجام داده باشد.
شرائط مالی كه آنرا اجاره می دهند
مسأله 2191 ـ مالی را كه اجاره می دهند چند شرط دارد:
اول ـ آنكه معین باشد، پس اگر بگوید یكی از خانه های خود را اجاره دادم درست نیست.
دوم ـ مستأجر آن را ببیند، یا كسی كه آنرا اجاره می دهد طوری خصوصیات آنرابگوید كه كاملاً معلوم باشد(1).
ســوم ـ تحویل دادن آن ممكن باشد، پس اجاره دادن اسبی كه فرار كرده باطل است.
چهارم ـ آن مال بواسطه استفاده كردن از بین نرود، پس اجاره دادن نان و میوه و خوردنیهای دیگر صحیح نیست.
پنجـم ـ استفاده ای كه مال را برای آن اجاره داده اند ممكن باشد، پس اجاره دادن زمین برای زراعت در صورتی كه آب باران كفایت آنرا نكند و از آب نهر هم مشروب نشود صحیح نیست.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مدرك اجماع است الا ان یقال بانهم عملوا بالمرسله(نهی النبی عن الغرر).
شــشم ـ چیزی را كه اجاره می دهد مال خود او باشد، و اگر مال كس دیگر را اجاره دهد، در صورتی صحیح است كه صاحبش رضایت دهد.
مسأله 2192 ـ اجاره دادن درخت برای آن كه از میوه اش استفاده كنند اشكال دارد.
مسأله 2193 ـ زن می تواند برای آنكه از شیرش استفاده كنند اجیر شود، و لازم نیست از شوهر خود اجازه بگیرد، ولی اگر بواسطه شیر دادن حق شوهر از بین برود، بدون اجازه او نمی تواند اجیر شود.
شرائط استفاده ای كه مال را برای آن اجاره می دهند
مسأله 2194 ـ استفاده ای كه مال را برای آن اجاره می دهند چهار شرط دارد:
اول ـ آنكه حلال باشد. بنابر این اجاره دادن دكان برای شراب فروشی، یا نگهداری شراب، و كرایه دادن حیوان برای حمل و نقل شراب باطل است.
دوم ـ پول دادن برای آن استفاده، درنظر مردم بیهوده نباشد.
سوم ـ اگر چیزی را كه اجاره می دهند چند استفاده دارد، استفاده ای را كه مستأجر باید از آن ببرد معین نمایند. مثلاً اگر حیوانی را كه سواری می دهد و بار می برد اجاره دهند، باید در موقع اجاره معین كنند كه سواری یا باربری آن مال مستأجر است یا همه استفاده های آن.
چهارم ـ مدت استفاده را معین نمایند و اگر مدت معلوم نباشد ولی عمل را معین كنند مثلاً با خیاط قرار بگذارند كه لباس معینی را بطور مخصوصی بدوزد كافیست.
مسأله 2195 ـ اگر ابتدای مدت اجاره را معین نكنند، ابتدای آن بعد از خواندن صیغه اجاره است.
مسأله 2196 ـ اگر خانه ای را مثلاً یكساله اجاره دهند، و ابتدای آنرا یك ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند، اجاره صحیح است، اگر چه موقعی كه صیغه می خوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
مسأله 2197 ـ اگر مدت اجاره را معلوم نكند و بگوید هر وقت در خانه نشستی، اجاره آن ماهی ده تومان است اجاره صحیح نیست.
مسأله 2198 ـ اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یك ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است، در صورتی كه ابتدای مدت اجاره را معین كنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اول صحیح است.
مسأله 2199 ـ خانه ای را كه غریب و زوار در آن منزل می كنند و معلوم نیست چقدر در آن می مانند، اگر قرار بگذارند كه مثلاً شبی یك تومان بدهند و صاحبخانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشكال ندارد، ولی چون مدت اجاره را معلوم نكرده اند اجاره صحیح نیست و صاحب خانه هر وقت بخواهد می تواند آنان را بیرون كند.